KÍ ỨC MÙA HOA XOAN

Nguyễn Thị Thúy Ngoan

KÍ ỨC MÙA HOA XOAN

.

     Nắng mới non tơ, vàng óng, lung linh phủ lên những làng quê, những cánh đồng lúa non bát ngát, nắng xôn xao như vẫy gọi những hàng cây rung rinh ngang qua ngõ, xua đi những ngày mưa phùn gía rét. Cái nắng bừng lên là sự khởi đầu cùng nhịp bước mùa xuân.

     Vào tháng hai, tháng ba âm lịch thời tiết bắt đầu ấm dần. Mùa hoa đào đã tàn, chỉ còn những vườn hồng, những giàn phong lan e ấp nụ, hoa bưởi, hoa xoan thơm ngào ngạt, những cây vải, cây soài bung hoa như mâm xôi gom cả mùa xuân hương sắc của đất trời.

Vẳng nghe tiếng chim hót véo von vọng vào chiều buồn xa vắng ! sống mũi cay cay, nước mắt ứa tràn. Quê hương lại gợi về bao kí ức tuổi thơ. Nhớ về mùa hoa xoan tím ở quê nhà. Xoan, hay còn gọi là cây sầu đông thường nở vào cuối tháng hai, sang tháng ba âm lịch.

     Xoan chỉ được trồng ở quê, ở bờ giậu. Xưa, nhà nào cũng trồng xoan lấy gỗ. Hoa xoan có hai màu, màu tím, và màu trắng, từng chùm, từng chùm xum xuê, tán cây không rộng, hoa treo trên ngọn cây rủ xuống, dịu dàng  khiêm nhường như cô thôn nữ hương đồng cỏ nội, lặng lẽ một mùi hương đằm sâu phả vào chiều hoàng hôn, quyện vào khói bếp. Hoa xoan mong manh cánh mỏng li ti, chỉ làn gió nhẹ đung đưa là rụng bay tầng tầng lớp lớp, rải như một tấm thảm màu tím. Hoa xoan không được lên ngôi như các loài hoa khác.

     Ở những thập niên của thế kỷ trước mùa hoa xoan là mùa giáp hạt, làng quê như chìm vào hương xoan, hương bưởi. Suốt mùa xuân mưa dầm rả rích, tháng ba vẫn rét nàng Bân, chỉ mong nắng ấm lên để bốc cái ổ rơm ra phơi. Trong nhà hết gạo, nhà này sang nhà kia vay bơ gạo, thìa muối, củ khoai.

      Nhà tôi có hàng xoan trồng ở bờ giậu xòa sang nhà hàng xóm. Cô bạn Kim Thoa nhà bên học cùng một lớp, những hôm có khoai nướng, để vào vặt áo gọi nhau đứng tựa vào gốc xoan vừa ăn vừa thổi, gặp cơn gió những cánh xoan bay phủ đầy trên tóc, cúi đầu nhặt cho nhau cười khúc khích !

Mẹ tôi bảo: Chúng mày nghiện cái mùi hoa xoan hăng hắc ấy làm gì, cứ đứng đấy mà giỡn, có ra sân đình xem sáng nay cả làng tiễn bội đội lên đường đi đánh Mỹ, bố mày với bác Phàm và cả xóm đi rồi. Tôi hỏi ai đi hả mẹ ? Mẹ bảo, mấy anh, chị trong làng còn ai nữa. Thế là hai đứa chạy ào ra sân đình. Thì ra là: Anh Trượng, anh Cương, anh Riệp, anh Cử, chị Ngoan.

     Tôi chen được vào hàng trên để được nhìn thấy các anh, chị mặc quần áo bộ đội, ai cũng khen mấy anh đẹp trai nhất làng. Nhìn gương mặt người nào cũng rạng rỡ vui, vì cảm thấy đó là niềm tự hào được chọn đi đợt này. Sau bài phát biểu của ông chủ tịch xã và đồng chí Bí thư đoàn động viên, tiếng vỗ tay rào rào không ngớt.

Đến giờ xuất phát, đoàn quân bốn nam, một nữ trong bộ quần áo bộ đội còn rộng phải vén gấu lên mới vừa, mũ tai bèo, ba lô màu xanh cỏ úa kiêu hãnh được nhập vào đoàn quân trùng trùng điệp điệp.

 Đường trơn lầy lội, những hàng xoan, những cây bưởi trồng bên bờ giậu hoa nở trắng ngần, gió nhẹ đưa hương ngào ngạt, cây gạo sân đình những bông hoa đầu tiên bung cánh vẫy chào! Cả làng tiễn ra tận bến sông. Con đò chở các anh trong mưa xuân mờ mịt, những chiếc nón huơ trên đầu lấp lóa bên sông nhìn theo đến khi quất bóng!

     Các anh lên đường đúng vào mùa hoa xoan, hoa bưởi năm 1966. Và tất cả 5 người đi ! Đi mãi không về… Đất nước đã giải phóng hơn 40 năm có lẻ. Những người con ưu tú của quê hương mười tám, đôi mươi ấy còn gửi lại máu xương nơi chiến trận mịt mùng!

Đã bao mùa hoa xoan trôi qua, trôi qua… Dòng đời bao mùa thác lũ, những thăng trầm buồn vui… Con người chạy đua với thời gian. Mùa hoa xoan ấy mãi găm vào nỗi nhớ theo tôi đi suốt cuộc đờì !

Nhà thơ Nguyễn Bính: “Bữa ấy mưa xuân phơi phới bay/ Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy”.

      Ôi ! Mùa hoa xoan thương nhớ đến nao lòng…

                                                                        Tháng 02/ 2023